KIM CƯƠNG MÁU: NỖI ÁM ẢNH ĐỐI VỚI NHÂN LOẠI

Từ lâu, kim cương đã được tôn vinh là biểu tượng của sự vĩnh cửu, quyền lực và vẻ đẹp hoàn mỹ. Thế nhưng, đằng sau vẻ lấp lánh ấy lại ẩn chứa một sự thật đen tối – những viên kim cương máu, hay còn gọi là “blood diamonds”. Chúng không chỉ được khai thác trong điều kiện vô nhân đạo mà còn trở thành nguồn tài chính nuôi dưỡng chiến tranh, bạo lực và cái chết tại nhiều quốc gia châu Phi. Kim cương máu vì thế không còn là món trang sức quý giá, mà trở thành biểu tượng của bi kịch, bóc lột và nỗi ám ảnh dai dẳng đối với nhân loại. Vậy kim cương máu là gì? Tại sao chúng lại là nỗi ám ảnh trong nhiều năm đối với các thế hệ người dân Nam Phi, chúng ta hãy cùng tìm hiểu:

Nam Phi được biết đến như “mỏ kim cương” của thế giới. Mỗi năm, hàng triệu tấn kim cương được khai thác tại đây bởi các công ty chuyên về ngành khai thác và kinh doanh kim cương trên toàn cầu.

Tuy nhiên, không giống như các công ty được nhà nước hỗ trợ, luôn có những người tìm kiếm những thứ đặc biệt và khác biệt trong ngành kim hoàn. Họ được gọi là “Buôn kim cương” hoặc “Săn Kim Cương”
Trong giai đoạn từ 1991 đến 2002, việc “khai thác kim cương máu” đã bắt đầu nổi lên tại các khu vực của Nam Phi. Đây cũng là thời kỳ mà những kẻ “săn kim cương” hoạt động mạnh mẽ hơn.

Kim cương máu, nạn khai thác Kim Cương lậu kinh hoàng tại Châu Phi

          Một số chuyên gia kim hoàn thống kê, có tới khoảng 80% sản lượng kim cương trên thế giới được khai thác từ những vùng không chịu ảnh hưởng bởi các vấn đề về nhân quyền như Canada, Botswana. Tuy nhiên, 20% còn lại xuất phát từ các vùng khai thác tận thu tại 18 quốc gia ở khắp châu Phi và Nam Mỹ có ảnh hưởng đến nhiều vấn đề về môi trường, sức khỏe và nhân quyền. Đây cũng được gọi là “kim cương máu”. Theo định nghĩa này, kim cương được khai thác trong các cuộc nội chiến gần đây tại Angola, Bờ Biển Ngà, Sierra Leone và một số quốc gia khác ở châu Phi được gọi là “kim cương máu”.

Mặc dù kim cương mang lại lợi nhuận khổng lồ, nhưng phần lớn lợi ích này không đến tay người lao động. Thay vào đó, lợi nhuận chủ yếu rơi vào tay các công ty khai thác lớn và các nhà tài trợ nước ngoài. Người lao động chỉ nhận được một phần rất nhỏ từ công sức của mình.

Vào thời kỳ đỉnh cao của nội chiến Sierra Leone (1991 – 2002), ước tính lượng “kim cương máu” chiếm khoảng 4% sản lượng kim cương của thế giới.

Các nhóm nổi dậy tại Sierra Leone đổi kim cương lấy vũ khí, từ đó dẫn đến những cuộc tranh giành ác liệt. Cuộc xung đột này từng được khắc họa trong bộ phim “Kim cương máu” (Blood Diamond) với sự góp mặt của tài tử Leonardo DiCaprio.

Phụ nữ, nam giới và trẻ em phải dùng phương pháp thô sơ như đào bùn để khai thác Kim Cương

         Cuộc nội chiến tại Sierra Leone gây ra cái chết của khoảng 50.000 người. Ngoài những người vô tội bị cuốn vào các xung đột được duy trì nhờ việc buôn bán “kim cương máu”, hàng nghìn nam giới, phụ nữ và trẻ em ở các nước như Sierra Leone bị biến thành nô lệ để tìm kiếm kim cương.

Họ thường bị buộc phải sử dụng các phương pháp thô sơ, nặng nhọc như đào bùn hoặc sỏi dọc bờ sông bằng tay không. Các vật liệu thu được sau đó được lọc ra bằng sàng cầm tay.

Chính phủ Nam Phi đã thực hiện nhiều biện pháp quyết liệt để giải quyết vấn nạn “kim cương máu” hay “kim cương xung đột”. Một trong những nỗ lực quan trọng nhất là tham gia vào Quy trình Kimberley từ năm 2003. Quy trình này nhằm đảm bảo tính minh bạch và giám sát chặt chẽ trong ngành công nghiệp kim cương, loại bỏ việc buôn bán “kim cương máu” và ngăn chặn việc sử dụng kim cương để tài trợ cho các xung đột vũ trang.

Quy trình này yêu cầu các quốc gia tham gia phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về việc chứng nhận nguồn gốc kim cương, đảm bảo rằng kim cương được buôn bán trên thị trường quốc tế không đến từ các khu vực xung đột, bao gồm 4 biện pháp:

Chứng nhận nguồn gốc kim cương: Mỗi viên kim cương xuất khẩu từ Nam Phi đều phải có chứng nhận nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo không phải là “kim cương máu”.

Kiểm tra và giám sát: Tăng cường các hoạt động kiểm tra và giám sát tại các mỏ kim cương để đảm bảo tuân thủ các quy định về khai thác và buôn bán.

Hợp tác quốc tế: Nam Phi hợp tác chặt chẽ với các quốc gia khác và các tổ chức quốc tế để chia sẻ thông tin và kinh nghiệm, đồng thời thúc đẩy các biện pháp kiểm soát hiệu quả hơn.

Tăng cường pháp lý: Áp dụng các quy định pháp lý nghiêm ngặt hơn để xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến buôn bán “kim cương máu”.

Những nỗ lực này đã giúp Nam Phi giảm thiểu đáng kể việc buôn bán “kim cương máu” và góp phần vào việc xây dựng một ngành công nghiệp kim cương minh bạch và bền vững hơn.

Quy trình Kimberley đã đạt được một số thành công đáng kể trong việc giảm thiểu buôn bán “kim cương máu”. Theo các báo cáo, tỷ lệ kim cương xung đột trên thị trường quốc tế đã giảm từ khoảng 15% vào những năm 1990 xuống dưới 1% hiện nay. Điều này cho thấy Quy trình Kimberley đã có tác động tích cực trong việc ngăn chặn việc buôn bán kim cương từ các khu vực xung đột.

Tuy nhiên, Quy trình Kimberley cũng đối mặt với một số thách thức và hạn chế như sự thiếu minh bạch trong giám sát, tham nhũng và quản lý yếu kém, thiếu sự tham gia của các bên liên quan,…